Silent Spring 2020 deel 4 (slot)

/0 Reacties/in /door

Silent Spring 2020: Anders Verder

deel 4, slot.

Corona is een tijd voor reflectie. Dat hoor en lees je vaak. We moeten anders verder. Het kan zo niet verder is de achterliggende gedachte. Ik kreeg van Mischa Verheijden en Elke Leyman het boek Anders Verder toegestuurd waarin een aantal auteurs van verschillend pluimage reflecteren op deze periode. Reflecteren, dat is zaken van een afstandje bezien, tegen het licht houden. Reflecteren is de weg naar binnen. Om te kunnen reflecteren moet je de nodige afstand van het onderwerp nemen. Daarbij kwam deze dichtregel in me op:

“Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka,
wens dat de weg dan lang mag zijn“ K.P. Kavafis

De Griekse dichter Kavafis maakte een gedicht over de omzwervingen van Odysseus op weg naar huis. Ik moest eraan denken als metafoor om tot reflectie te komen. Reizen is een mogelijkheid om te reflecteren. Tijd plaveit de weg naar binnen. En hoe langer die weg des te meer de primaire emoties plaats maken voor de wijsheid van het hart.
Wij zijn nu een kwartaal onderweg met Corona, niets vergeleken met de reizen van Odysseus. Odysseus had de slag om Troje gewonnen en ging weer op weg naar huis, het eiland Ithaka. Daarbij maakte hij nogal wat omwegen en zwierf 10 jaar lang over de middellandse zee.
Hoe lang gaat onze reis met corona nog duren? Blijven we bij de primaire emoties? Of nemen we de tijd om te reflecteren? De situatie met corona laat haast niets anders toe dan reflectie en bezinning. Er zijn al heel vaak waarschuwingen geuit door wetenschappers dat ons huidige leefpatroon niet vol te houden is op onze planeet. Corona schept ruimte om daar op te reflecteren. Hoe wil je verder gaan? Wat is jouw rol daarin?

“How do you move on? You move on when your heart finally understands that there is no turning back.” J.R.R. Tolkien

Dichter Kavafis gunt je dat de weg lang mag zijn. En dan komen onderweg ook de afleidingen. Een van de afleidingen en uitdagingen waar Odysseus mee geconfronteerd werd was in de zeestraat van Messina tussen het Italiaanse vaste land en Sicilië. Aan de ene kant was Scilla, een hongerig monster met zes hondenkoppen die zijn bemanning aan flarden zou scheuren en aan de andere kant Charybdis een grote draaikolk waar zijn schip met man en muis in zou verdwijnen. Hij moest tussen twee kwaden door laveren. Zo ervaar ik het corona debat ook: Het gaat alle kanten op en voor je het weet word je meegezogen in een draaikolk van meningen en discussies. Of, als je je standvastiger toont, dien je als maaltijd voor de hongerige honden van Charybdis. Hoe kom je daar ongeschonden uit? Mag ik ook geen mening hebben? Mag ik voelen wat er gebeurd zonder mijn gevoel te vertalen in een mening?

Als ik zeg dat ik het moeilijk vind dat ik mijn vader niet mocht bezoeken, is iedereen het er wel mee eens. ‘Ja erg hé’. Als je dan doorpraat kan het zomaar gebeuren dat je ineens een mening hoort; dat die hele restrictie onzin is bijvoorbeeld. En dan gaat het fout. Door die mening word ik niet meer gezien in mijn pijn en verdriet. In plaats van een empathische ontmoeting in de pijn ontstaat er een verleiding om in discussie te gaan. Ik wil niet mee in de meningenrace. Mag dat ook, wel de pijn voelen maar geen oplossing weten? Misschien wil ik even geen oplossing!

De langste reis is van je hoofd naar je hart.

In eerdere blogs had ik het over hoofd, hart en handen of denken, voelen en willen. Er zijn veel methoden om de reis naar binnen te begeleiden. ‘Theory U’ noemt de situatie op bodem van de U ‘presencing’ ; een samentrekking van  aanwezigheid en voelen. De emotie van het hart is vaak een lastige. We voelen wel maar delen is moeilijk. Ik ben de eerste om toe te geven dat het soms lastig is. Daarom gaan we snel over van hoofd naar handen. We bouwen een bruggetje van de ene kant van de U naar de andere kant. Dat is de bekende weg. Reflecterend op corona is de les misschien wel om vaker gevoelens van het hart te delen. Je te laten raken. Daar ontstaat verbinding.  Kunnen we elkaar daar ontmoeten? En dan zien wat zich aandient, wat zich toont en wat vormgegeven wil worden?

 

Afbeelding: Odysseus by the sea, Arnold Böcklin.

Ik geef een exemplaar weg van het boek Andes Verder. Laat weten of je het wilt ontvangen dan stop ik je in de hoge hoed.

In ontwikkeling: workshop ‘presencing Corona’. Wil jij ook anders verder? Geeft corona jou het duwtje om dat te onderzoeken? Wat wil er gezien worden? (1,5 meter workshop) Als je daar meer info over wilt stuur me een mailtje, verder@gerardvanrijnsoever.nl

Ga niet naar de kapper!

/0 Reacties/in /door

GA NIET NAAR DE KAPPER !!

Ben je blij dat je weer naar de kapper kan? Echt? Ik gun het de kapper best hoor. Laat daar geen misverstand over zijn. Als je net als andere contactberoepen gesloten bent geweest, je zorgen hebt gemaakt over je inkomen dan ben je natuurlijk blij dat je weer open mag. Heel mooi voor de fysiotherapeuten, masseurs, tandartsen, schoonheidsspecialisten, en ook kappers. En ook logisch dat ze in verband met het overdrachtsgevaar van het coronavirus dicht zijn geweest. Maar nu R0<1 is het besmettingsgevaar een stuk minder en beheersbaarder. En daarom kan er weer meer. Langzaam aan.

Maar die kapper, die zou ik toch nog even overslaan. Ik bedoel maar: zit je daar in die spiegel te kijken en bij elke knip wordt het weer een beetje zoals vroeger. Wil je dat? Is het te lange haar, de uitgroei, die dooie gespleten punten niet een statement; Een reminder aan de ellende die het coronavirus als een overheersende bezetter heeft aangericht? Lang haar geeft kracht! Vraag dat maar aan Samson, de heroïsche figuur uit Israël uit het oude testament. Hij kon werkelijk alles aan, zo sterk was ie. Dankzij zijn lange haar.

En die kracht hebben we nu nodig om dit virus te verslaan. Terug naar hoe het was is eigenlijk ook terug naar een systeem wat de overheersing door dit virus mogelijk maakte. Het is tijd voor een regeneratieve economie, een hersteleconomie. Iedereen die de laatste dagen omhoog heeft gekeken heeft een kleur blauw gezien die bijna niemand nog herkende, het was stiller buiten en astma patiënten konden weer zonder pufjes. Laten we doorpakken: Er moet veel meer gerepareerd worden voordat “alles naar de filistijnen gaat.” En daar hebben we de kracht van Samson en lang haar voor nodig. In Samson hebben we een bondgenoot want hij vocht tegen de Filistijnen. Hij was veel te sterk voor de Filistijnen, bij bosjes vermoorde hij ze.

Maar de Filistijnen hadden een list bedacht. Dat komt omdat hij trouwde met een Filistijnse vrouw Delilah. (Hé, Samson and Delilah waar ken ik dat van?) De Filistijnse heersers boden Delilah 1100 zilverlingen als ze achter het geheim van Samsons kracht wist te komen en na drie maal een ander verhaal te hebben verteld vertrouwde hij het uiteindelijk aan haar toe. En terwijl hij lag te slapen werd zijn haar afgeknipt. De volgende dag werd hij gevangen genomen en werden ook nog zijn ogen uitgestoken. De leidensweg van Samson was begonnen: zwak en blind.

Hoe kan het, vraag ik me wel eens af, dat sommige mensen blind zijn voor het gegeven dat exponentiële groei niet kan op een eindige wereld. In veel oude culturen werd een vruchtbaarheidsgod vereerd die ook stond voor verwoesting. Zelfs de Filistijnen snapte dat en vereerden dat in de god Dagan.

Nu wilde het geval dat Samson af en toe de gevangenis uit mocht om te worden beschimpt door de Filistijnen op hun feestdagen. Op een zo’n dag werd hij naar de tempel van Dagan gebracht. In gevangenschap was zijn haar inmiddels weer aangegroeid en hij had tot zijn god gebeden voor kracht. De tempel was vergeven van de Filistijnen, tot op het dak stonden duizenden mensen. Samson vroeg aan een jonge begeleider of hij even tegen een pilaar mocht leunen om uit te rusten. Met zijn nieuwe lange haar en zijn herwonnen kracht duwde hij de pilaren omver en de tempel stortte in. Samen met alle Filistijnen stierf hij.

Maar even serieus: Ik ben niet ziek geweest maar toch heeft corona een gat geslagen in mijn kracht, mijn aanwezigheid. Mijn wereld werd overheerst door corona. Ik begin nu pas weer langzaam te beseffen dat ik weer aan het werk moet. Ik moest zelf ook door een lichte vorm van een rouw proces dat corona ook is. De context is anders geworden. En ik merk het om me heen in zoom-meetings: Dat er misschien juist nu behoefte is om ook eens stil te staan bij jezelf.

Kijk eens in de spiegel van je ziel in plaats van de spiegel van de kapper. Vind je de kracht in jezelf om alle veranderingen aan te kijken? Word niet blind voor de veranderingen die het brengt. Voordat je je haar laat knippen bedenk wat je achter wil laten. Ervaar de ruimte van dingen los laten. Misschien is er iets wat je los moest laten. Sterkte daarmee. Jezelf opnieuw vinden, de ander opnieuw vinden, zijn in wat is. Zonder dat er meteen iets moet zijn. We kunnen niet terug naar het oude want dat betekent dat alles instort. Dus ook de wereld waar je deel van uitmaakt.

Ik heb geen glazen spiegel, ik ben geen kapper maar net als je haar te lang kan worden kunnen ook andere dingen te lang worden, of te lang duren of ontdek je nu ineens dat er iets anders is wat wel eens langer aandacht mag hebben. Laat het niet “naar de filistijnen gaan”. Ook op veilige afstand ben je welkom met je verhaal of je vraag.

 

Met dank aan Claudia Stellingwerf die met haar kappersverhaal mij op een idee bracht.

afbeelding: ‘Samson in Dagon Temple’ van Gustave Doré

Silent Spring 2020 deel 3

/0 Reacties/in /door

Silent Spring 2020

deel 3

Ik heb een verscheurend schuldgevoel. In deel 1 en deel 2 schreef ik al over de ‘belofte’ van corona en nu weer. Het beeld dat corona de wereld enerzijds in een diep dal stort en dat er anderzijds volop kansen zijn om een mooiere en betere wereld te maken houdt me bezig. Het beeld van een dal is wel mooi daarbij. We gaan door een dal, dat betekent dat er aan de overkant een heuvel of berghelling is waar we tegenop moeten.

Aan de voet van de heuvel staan mensen te roepen hoe mooi het daarboven is: ‘hierheen mensen, hier kunnen we een nieuwe samenleving bouwen’. Een aards paradijs lijkt wel als je de verhalen leest. Maar feit is dat ze dat niet weten want ze zijn er nog nooit geweest. Niemand is er ooit geweest. Het is een hoopvolle fantasiewereld. Gebaseerd op extrapolaties van de wetenschap dat het zo niet verder kan met de aarde. En een optelling van trends die door ‘trend kijkers’ aaneen worden gesmeed tot een aanlokkelijk verhaal. Er zijn aannames gebaseerd op successen elders, vaak kleinschalig, incidenteel en anekdotisch. Maar zeer veelbelovend. En heel vaak zijn er twee aspecten die de hoofdrol spelen in die verhalen: mensen en natuur. Het gaat om een duurzame én sociale wereld. En bijna altijd speelt de voedselketen een rol in dit hoopvolle nieuwe regeneratieve verhaal, met een belangrijke rol voor aandacht voor de grond, de aarde.

Aan de andere kant in het dal staan de mensen om hun zieken en doden heen. Met de mensen in de cruciale beroepen die hen ondersteunen. Hun verhalen staan op de voorpagina’s van de kranten.

#………..

En ik sta daartussen en lees ook de lange verhalen in de bijlagen over hoe nu verder na de coronacrisis. Die verhalen dus van de profeten aan de voet van de heuvel. En ik ben het met ze eens, ik wil ook die nieuwe wereld. Maar de verhalen van de zieken, ook in mijn omgeving, wat moet ik daarmee dan? Zijn zij niet meer dan een katalysator in dit proces? Is er op zijn minst niet een kreet of woord met een hashtag die het lijden een plek geeft?

Zo, dat is ongeveer het beeld: lijden in het dal, wegwijzers naar een veelbelovende wereld aan de voet van de heuvel. En dan ben ik nog een groep vergeten: die willen helemaal niet veranderen.

Maar ik was al overtuigd van de noodzaak van een maatschappelijke transformatie. Ik stond al naast de zieners aan de voet van de heuvel. Maar nu voel ik me toch wel enigszins met mijn rug naar hen toegekeerd. Transformatie is het toverwoord. Een gedaanteverandering, een onomkeerbare verandering. En in dit geval een collectieve maatschappelijke transformatie. Transformatie gaat via hoofd, hart en handen. Denken, voelen en willen. Ratio, emotie en creatie. En tussen ratio en creatie zit een rouwproces. Transformatie gaat niet door van het denken over te steken naar willen. Dat is meer van hetzelfde. En hetzelfde werkt niet. Die valkuil kennen we toch wel inmiddels?

We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt. Albert Einstein

Dus als we de heuvel op willen, naar het beloofde nieuwe land, zullen we toch dat lijden een plek moeten geven. Stil staan bij voelen, emotie en hart. Daar ontstaat verbinding. Een belangrijke waarde in die nieuwe wereld. Het verlangen naar die nieuwe wereld is zo groot dat we vergeten dat er een hier en nu is.

Beelden van transformatie, van het nieuweleven zijn de vlinder, het kuiken dat uit het ei kruipt en de narcis die het voorjaar aankondigt. Niet toevallig symbolen van het paasfeest. Het feest van wederopstanding waar een groot lijden aan voorafgaat. In het lijden zijn mensen een. In emotie ontstaat de verbinding. Dan kunnen we daarna samen de heuvel op.

 

PS. Met dank voor de inspiratie van het collectief van de School voor Samen. Binnenkort meer daarover.

afbeelding: ‘De valkuil’ eigen werk, 1995 onafgemaakt

Silent Spring 2020 deel 2

/0 Reacties/in /door

Silent Spring 2020

deel 2

In mijn vorige blog beschreef ik hoe raar het voelde om lekker in de zon te zitten terwijl om mij heen en tijdens mijn reis de gevolgen van corona zichtbaar werden. Inmiddels is het virus de hele aardbol over gegaan. Het virus domineert wereldwijd het nieuws.

Thuis achter de laptop lees ik talloze verhalen en artikelen over de oorzaak en de oplossing; respectievelijk onze vervreemding van de natuur en zorgen voor een betere balans met de natuur. En daar kan ik me helemaal in vinden. Ik ben het met de meesten wel eens, een ander economisch systeem wat niet op materiële en financiële groei is gebaseerd maar welzijn centraal stelt en aandacht heeft voor klimaat en milieu etc. En de basis daarvoor is vooral ook een andere omgang met elkaar. Aandacht voor elkaar. Moeten we doen.

Maar vóór deze crisis las ik daar ook al over en het lijkt of er nu een schepje bovenop wordt gedaan. Vele auteurs, opiniemakers en wetenschappers zien nu hun kans om op de golven van deze pandemie hun stokpaardje te berijden. Hun bijdragen hebben een hoog ‘zie je nu wel’, of ‘ik heb het altijd al gezegd’ gehalte. En dat snap ik.

Maar soms schiet het door. Dat gefrustreerde randje gaat dan net even over de rand. Alsof er iets te vieren valt! Ik zie dat ons gezondheidssysteem dreigt om te vallen. Probeer je eens voor te stellen hoe dat zou zijn. Alle specialisten zijn ineens ‘gewoon’ arts en helpen waar het nodig is. Poliklinieken zijn gesloten, afspraken afgezegd. Ik zie en hoor de verhalen uit de ziekenhuizen. Mijn hemel, dat is heftig. Geen naasten om je heen, in coma gebracht worden en niet weten of je daar ooit weer uit wakker wordt. Je zult als arts die boodschap maar moeten brengen!

Hoe kan het, dat als we een andere omgang met elkaar willen met oprechte aandacht voor elkaar als basis voor die nieuwe sociale en milieuvriendelijke wereld, dat mensen blij zijn met deze ramp? Of zoals Eric Holthaus het krachtig uitdrukt in de Correspondent:

‘People are dying, no one should be cheering. Wishing for a disaster to make the large-scale changes that scientists say are necessary to prevent a planetary collapse is counterproductive.’

Stop hier. Dit bedoelen we toch niet? Dit willen we toch niet? Een echte systeemverandering begint in en tussen mensen. Daar zijn veel van de bedoelde auteurs van overtuigd. Je kan niet alleen met ‘hoofd’ en ‘handen’ die nieuwe wereld bouwen, daar hoort ‘hart’ tussen. Tussen.

Hart staat voor emotie, laten zien wat er in je leeft, het uiten van je gevoel. Ik word zelf volop geraakt door de persoonlijke verhalen. Maar ook de initiatieven die vanuit die verhalen ontstaan. Daar is een verbinding vanuit het hart met hoofd en handen. En dat raakt niet alleen mij lijkt wel als ik door de sociale media scrol.

‘There is deep longing for more meaning, for connections.’ Otto Scharmer

Ik lees vaak van die mooie maatschappelijke vergezichten waar ik het helemaal mee eens ben maar toch het gevoel heb dat het niet klopt, dat er iets vergeten wordt. Verbinding. Men lijkt verblind door de kansen, de mogelijkheden die deze crisis biedt. De heilige graal binnen handbereik. Maar het blijft een luchtspiegeling, een fata morgana, als we het lijden geen plek geven. En daar hoort rouw bij.

Rouwen hoort bij een crisis. Rouwen is niet alleen stil in een hoekje zitten. Daarin past actie, woede en vechten maar ook stilte. Stilstaan bij dit lijden. Als je daar kan zijn bij de ander dan komt de vraag: ‘Waar kan ik jou helpen?’ Belangeloos vanuit betrokkenheid. Dat is de werkelijke transformerende vraag. Daar ontstaat verbinding. Dat zijn de kiemen voor iets nieuws.
Als men praat over pijn, tranen en verdriet dan benoemt men dat vaak als in het dal zitten. Dat is altijd persoonlijk en kan ook transformerend zijn. Ik merk bij mezelf boosheid: ‘heb je er weer een die als een idioot over het leed heen springt.’ Alsof ik het moet opnemen voor het leed. Het gaat natuurlijk veel dieper dan dat en ergens raakt het ook iets van mij. Ik sta beneden in het dal en ben boos op degenen die daar overheen zijn gesprongen. Maar ik meen het wel, je kan niet over dat dal heen springen en aan de overkant een nieuwe maatschappij bouwen. Het leed kan niet onbenoemd blijven.

We bouwen die nieuwe gewenste maatschappij op al die mensen die nu dood gaan, die nu vechten voor hun leven en al die mensen in cruciale beroepen die nu zo hard nodig zijn. Dus laten we daarbij stilstaan en dat gevoel meenemen als we het weer over de kansen van deze crisis hebben.

Afbeelding: Weeping Willow, Claude Monet, 1918/19

Silent Spring 2020

/0 Reacties/in /door

Silent Spring 2020

deel 1

Het is voorjaar. Geen files, lege luchthavens, lege pleinen. In 1962 publiceerde Rachel Carson een boek met de titel Silent Spring. In dat boek waren het de vogels die als gevolg van milieuvervuiling geen voorjaar aankondigden.

Het is een rare situatie maar ik moest aan die titel denken toen ik maandag 16 maart jl. na een hele nacht doorrijden onze zoon ging ophalen in Zwitserland. Hij studeert daar in Bern. Het was helder weer en voor me in de verte bracht de opkomende zon gouden randen aan op de Alpen. Achter mij ging de Duitse grens dicht om de corona crisis te bestrijden. Via Frankrijk reden we terug en tijdens een pauze zaten we in de Franse zon. De autothermometer gaf 20 graden aan. Ik zat te genieten van het mooie weer. Alom voorjaar, vakantiegevoel. Het restaurant bij het benzinestation was gesloten, afgebakend met rood/wit lint. Het was ook rustig met verkeer en er waren weinig auto’s die kwamen tanken. Een herinnering aan waarom we daar zaten. De week ervoor had de Universiteit van Bern hoorcolleges al afgezegd. Tijdens onze terugreis kondigde ook Zwitserland aan de grenzen die avond te sluiten. En in Frankrijk verklaarde Macron de oorlog aan het coronavirus en moest iedereen binnen blijven. In België zagen we een stukje van de toespraak van premier Rutte.

In Italië stierven die maandag 321 mensen aan de gevolgen van het corona virus.

En al die tijd reden we door prachtige landschappen waarin het voorjaar zichtbaar was met bloeiende bomen. De tijd van het jaar waarin mensen naar buiten gaan om te genieten van de eerste warme zonnestralen. Maar die mensen die we tegenkwamen op parkeerplaatsen genoten niet. De verwarring was zichtbaar op hun gezichten.

Op sociale media verschijnen mooie verhalen over mensen die andere helpen, initiatieven om hulp te organiseren, ideeën om ouderen te helpen worden gedeeld, er is applaus voor de zorgmedewerkers, platforms om hulpvraag en aanbod bij elkaar te brengen. Prachtig. Steunend. Het raakt me als ik weer een initiatief voorbij zie komen.

Dinsdag, een dag later, stierven in Nederland 19 en in Italië 340 mensen aan de gevolgen van het coronavirus.

Er zijn ook verhalen die al kijken naar ‘the day after’. Het is nu de kans om door te pakken met sociale vernieuwing, met een economie die welzijn op de eerste plaats zet. Vernieuwing, duurzaamheid, transformatie, andere arbeidsvormen, normaal kun je me er wakker voor maken. Veel mensen die ik volg op sociale media werken aan die thema’s. En die zien deze crisis, soms onverbloemd enthousiast, als kans om te kantelen. Een maatschappelijke en economische kanteling van eenzijdige focus op welvaart naar een focus op welzijn. Ik hoop het en toch voelt het voor mij heel dubbel. Ik kan niet echt blij zijn met de kansen die het coronavirus ons biedt in deze context. Er ontbreekt voor mijn gevoel iets. Het is hetzelfde gevoel als op de parkeerplaats in Frankrijk. Ik zit in een andere fase. Ik kan met mijn gevoel nog niet bij ‘the day after’ zijn. Ik snap de verhalen wel en de mogelijkheid tot transformatie van de economie en maatschappij. Maar transformatie kan niet zonder de pijn en het leed te benoemen en een plek te geven.

Het is voorjaar, nieuw leven kondigt zich aan in een wereld die steeds stiller wordt omdat iedereen thuis blijft. Silent spring.

 

Afbeelding: Weeping Willow, Claude Monet. 1918

Disrupt jezelf, zie wat er gaande is en kom in actie!

/0 Reacties/in , , /door

Disrupt jezelf, zie wat er gaande is en kom in actie!

Een tijdje terug ontving ik het boekje ‘disrupt jezelf’ van Elke Leyman en Mischa Verheijden. De term ‘disruptie’ wordt veel gebruikt om bedrijven te duiden die het speelveld in hun branche drastisch veranderen. ‘Disrupt jezelf’ roept eigenlijk op om dat als persoon ook te doen; Een oproep om het speelveld te veranderen.

Het huidige economische systeem loopt op allerlei manieren vast. Sla de krant maar open, scroll door twitter en andere social media en het wordt je al snel duidelijk. Doorgaan op de huidige weg werkt niet meer. De grenzen zijn bereikt. Veranderingen in structuur, regels en organisatievorm werken een beetje. Steeds vaker hoor en lees ik dat de oplossing begint bij mensen, of beter: ìn mensen. In die categorie valt ook dit boekje. Passief blijven kan eigenlijk niet, vroeg of laat klopt de toekomst op je deur. Daarom ‘disrupt jezelf’ en kijk hoe je die toekomst zelf kan vormgeven, hoe je zelf kan bijdragen.

“De moeilijkheid is niet zozeer het ontwikkelen van nieuwe ideeën, maar het loslaten van de oude.” John Maynard Keynes

Dit boekje helpt je daarbij. Het bevat interviews met ‘seismografen van de tijd’ zoals Mischa en Elke het noemen. Gevolgd door een persoonlijk verhaal hoe een burn-out tot verandering en actie leidt. En uiteraard staan er tips in wat je kan doen. De interviews schetsen een samenhangend beeld van waar we in zitten en wat de problemen zijn. Een schets van hoe de toekomst eruit gaat zien moeten we zelf inkleuren maar de geïnterviewden laten een hoopvolle contour zien.

De problemen waar we als mensheid tegen aan lopen zijn ongelofelijk groot. Het gaat over zoveel meer dan duurzaamheid, klimaat en alle maatschappelijke onrust en verandering die de huidige tijd kenmerkt. Het gaat ook over bullshit jobs, over hoe geestdodend werk kan zijn. Over hoe alles in geld en efficiency wordt uitgedrukt. Over druk, druk, druk als bevestiging dat het goed met je gaat.

“Als je de situatie niet langer kan veranderen word je uitgedaagd om jezelf te veranderen.” Viktor Frankl

Iedereen kent wel verhalen van mensen die stoppen en iets totaal anders gaan doen. Mensen die de regie over hun leven terugnemen. Mensen die onzekerheid verkiezen boven hun vaste inkomen in een baan waar ze eigenlijk geen zin meer in hebben. Omdat ze zien dat het anders moet.

Er zijn veel terreinen waar het anders moet: klimaat, voedselvoorziening, zorg, economie, natuur, financiën, .. eigenlijk overal wel. En de kern van dat ‘anders’ is verbinding, betrokkenheid en zorg voor de ander en de omgeving. Er is altijd wel een plek waar je iets kan bijdragen. Misschien zelfs binnen je huidige werk. ‘Ik zou wel willen maar…. ’ is geen excuus. Geen idee waar te beginnen?

“Wie naar buiten kijkt droomt. Wie naar binnen kijkt wordt wakker.” Carl Gustav Jung.

Begin bij je eigen gevoel. Waar maak jij je kwaad over, wat emotioneert jou, waar wil je aan bijdragen? Vandaar uit zijn er twee wegen: de weg naar binnen en de weg naar buiten. De weg naar binnen is onderzoeken waarom het je raakt, de weg naar buiten is actie ondernemen en proberen verbetering aan te brengen. Alleen… dit is eigenlijk geen keuze. Het is een balans of beter een soort van DNA vormige spiraal en Elke Leyman beschrijft in het boekje hoe dat bij haar uit balans raakte en dan volgt de zoektocht naar herstel. En dat is vaak toch een verdieping lager dan waar we gewend zijn om te kijken. Herstel vind nooit plaats op de plek waar het uit balans raakte. Haar verhaal kan je lezen als een waarschuwing. Je hoeft geen burn-out te krijgen om te beseffen dat je persoonlijke balans aandacht – lees verdieping – behoeft. En dat spreekt me erg aan in het boekje: persoonlijke ontwikkeling en duurzame ontwikkeling gaan samen. De buitenwereld is een spiegel van onze binnenwereld en andersom. ‘Disrupt jezelf’ is een oproep om niet te wachten op die burn-out. Wat heb jij de wereld te bieden vanuit jouw persoonlijke ontwikkeling? Volg je hart.

“De langste reis van je leven is die van je hoofd naar je hart”. David Hodges

Als je naar je hart luistert gaat het niet langer over talenten of competenties. Emoties zorgen voor beweging en betrokkenheid en geven waarde aan je acties; purpose first. De bron van je motivatie kan op verrassende wijze vorm hebben gekregen in het verleden. Daarin kan je groeien als persoon en met jouw groei weer bijdragen aan de wereld. Want “what you are the world is.”

Wil je ervaren hoe jij met jouw persoonlijke ontwikkeling kan bijdragen aan de wereld? Neem contact met me op voor meer info of een vrijblijvende afspraak; 0623550670.

Citaten uit het boekje overgenomen

ik-kracht in de betekenis economie

/0 Reacties/in /door

Waarom ‘ik-kracht’ van belang is voor de betekenis economie.

In de vakantie las ik The Fountainhead  van de schrijfster Ayn Rand[i]. Ruim 800 pagina’s vol intriges, macht en verborgen agenda’s met een paar personages die daar niet of met tegenzin aan meedoen. De scenes deden me denken aan oude televisiesoaps als Peyton Place, Dallas of Dynasty. Het verhaal speelt in de jaren ’30 van de vorige eeuw in New York. Het is een lofzang op het individualisme. De schrijfster is aanhangster van het Laissez-Fair kapitalisme en daar past een ver doorgevoerd individualisme goed bij.

Hoofdpersoon Howard Roark is super individualistisch. Hij heeft genoeg aan zichzelf en doet niet mee met het ellenbogen werk van anderen. Als architect wil hij gewoon zijn gebouwen realiseren, compromisloos. Klant vindt het mooi of niet, geen inspraak. Dan maar geen opdracht en op een houtje bijten. Geen geslijm en gelik. Hij wordt niet boos op anderen als hem iets niet bevalt. Hij trapt niet naar beneden om zichzelf omhoog te werken. Hij is niet uit op persoonlijk gewin ten koste van anderen. Hij kent geen medelijden, niet met zichzelf en niet voor anderen. “Er is iets fout aan de wereld als medelijden een deugd is”, bedenkt hij zich ergens[ii]. Hij laat zich niet afleiden of beïnvloeden. 

Tot zover deze onwerkelijke romanfiguur. In real life laten we ons steeds beïnvloeden. Dat begint al in onze kinderjaren en gaat daarna gewoon door. Het grote aantal goede doelen gedijt goed op medelijden. De roman inspireert wel om eens stil te staan bij al die invloed: Wat is van jou en wat heb je (onbewust) meegenomen van anderen? Ben jij wat je anderen laat zien?

‘The meaning of life is to find your gift. The purpose of life is to give it away.’ – Pablo Picasso

Je leert jezelf kennen in de reacties van anderen. Situaties die iets in je los maken. Vervaagde en vertekende herinneringen die plots weer betekenis krijgen. Een individu worden gaat met vallen en opstaan. Als dit proces leidt tot individualisme zoals bij Howard Roark is er in mijn optiek iets fout gegaan. Als het in dit proces niet gaat over verbondenheid met de ander dan ben je alleen het ego aan het voeden. ‘Ik ben omdat wij zijn’ zeggen ze in Zuid Afrika. Zoiets als: ‘het collectief zit in mij, daar moet ik zuinig op zijn.’ Daarom is de uitkomst van jezelf leren kennen, van de innerlijke leerweg, uiteindelijk dienstbaarheid en altruïsme.

‘Bij elk menselijk avontuur, hoe uniek het ook schijnt, raakt de hele mensheid betrokken.’ – Jean-Paul Sartre

Individu en collectief horen bij elkaar. Ik zie het collectief als de ziel van de mensheid maar ik zie ook dat elk mens uniek is. En dat juist die uniciteit de individuele bijdrage is aan het geheel. Dus zonder anderen kan het niet. Het lijkt of de wereld dat voelt. De relatie in ‘Ik ben omdat wij zijn’ is nog nooit zo zichtbaar geweest. Mensen zijn zich steeds meer bewust van de gevolgen van hun handelen en hoe dat andere mensen weer raakt. We zien wat de impact is van de spullen die we kopen, de situatie in de kledingindustrie, de situatie in de mijnen voor zeldzame metalen, de milieu gevolgen voor ons vlees, de beelden van stranden vol plastic, enz.

Mensen zoeken massaal betekenis in hun werk. Ik merk het bij al mijn klanten. Het individu, het ‘ik’ is collectief ondergesneeuwd in een economie die niet meer dienstbaar is. Het individu heeft daarin geen betekenis. Op de een of andere manier gaat het over de vraag: ‘En ik dan?’ En die ‘ik’ wil ergens bij horen, van betekenis zijn. Het ‘ik’ wint aan kracht maar het perspectief is niet individualistisch als van Howard Roark maar Zuid Afrikaans: als ik niet ben dan zijn wij ook niet. Laten we optimistisch zijn. Als coach draag ik mijn stukje bij aan dat ideaalbeeld: mensen die van betekenis willen zijn en een bijdrage willen leveren aan hun omgeving. 

Voor vrijblijvend contact: 0623550670 of verder@gerardvanrijnsoever.nl

[i] NL vertaling: De Eeuwige Bron, 1943 

[ii] Oorspronkelijke tekst: ‘…. Hij dacht dat er iets verschrikkelijk verkeerd moest zijn aan een wereld waarin dit monsterlijke gevoel een deugd werd gevonden. … ‘

Carrière maken of van betekenis zijn in je werk?

/0 Reacties/in /door

Carrière maken of van betekenis zijn in je werk?

Balen van je werk. Je wilt iets zinvollers gaan doen maar wat en hoe dan? Ik heb een aanbod voor je. Misschien zelfs gratis.

Het lijkt standaard te worden: alle mensen die bij mij aankloppen met vragen over hun loopbaan hebben een onderliggende vraag over zingeving. Waar doe ik het voor? Wat draag ik werkelijk bij? Het lijkt of men massaal op zoek is naar betekenis in het werk. Iedereen kent wel iemand die ontslag nam en iets totaal anders is gaan doen. Iemand die geen zin meer had in meer en sneller. Een kleine camping voor gehandicapten, een yoga school in een volksbuurt. Of een boer die omschakelt naar bio, een winkel die de strijd met plastic verpakking aangaat. Iemand die zijn carriere opgeeft om landbouwonderwijs in afrika te geven. Zij pakken dingen op die in het huidige economische systeem niet zo voor de hand liggen. Kijk eens naar de gedreven mensen in de portretfilmpjes van MaatschapWij.

Begint het te kriebelen? Er zijn velen die de stap niet zetten maar wel zouden willen. ‘Ja maar hypotheek, studerende kinderen etc.’ Hoe langer je niets doet des te meer knaagt en kriebelt het. Eigenlijk wil je wel. Uitstappen. Geen zin meer in meedoen aan de ratrace naar meer en sneller. Iets gaan doen waar je je echt betrokken bij voelt. Iets wat zinnig is, iets met aandacht, met echte materialen, met betrokken anderen. Iets wat de wereld mooier maakt.

De volgende stap in jouw loopbaan heeft betekenis, deal?

Een wereld waarin zingeving en betrokkenheid belangrijk zijn maken we samen. Daarom is jouw gevoel, de kriebel én de spanning een serieus teken. Natuurlijk is het spannend. Ik weet er alles van. Maar als je niet betrokken bent bij je huidige werk, welke signalen heb je dat het morgen anders zal zijn?

Kijk eens een jaar vooruit en maak eens drie scenario’s.

Scenario 1: je doet niets, waar sta je dan over een jaar? Hoe voelt dat?
Scenario 2: je neemt ontslag, morgen, geen plan, niets. Je ziet wel. Waar sta je dan over een jaar?
Scenario 3: je neemt je gevoel serieus een gaat alle mogelijkheden onderzoeken. En je maakt een gedegen actieplan. Waar sta je dan over een jaar?

In dat laatste heb ik een aanbod voor je. We hebben 3 uitgebreide gesprekken en in een vierde gesprek maken we een plan van aanpak. Duidelijke doelen, tijdspad etc. Je neemt geen ontslag maar neemt de tijd om dingen te onderzoeken. Met een plan waarin je anderen betrekt. Anders is het te makkelijk om het weer aan de kant te schuiven. Moeite om het met anderen te delen of weet je geen anderen met wie je dit zou durven delen dan kan ik die rol op me nemen. Gaandeweg het traject verleg je de focus van je dagelijkse werk naar wat jij in de wereld wilt bijdragen. Misschien wel een taak die er op je ligt te wachten. Ongetwijfeld zijn er dan nog hindernissen maar het niet doen is geen optie meer. Die tijd is geweest. Diep van binnen weet je dat.

Lijkt het je wat? Twijfel je nog? Wil je eerst meer weten? Een eerste gesprek is kosteloos.

In sommige gevallen is het traject helemaal gratis. Er is een subsidie regeling voor 45 plussers die minimaal 12 uur werken. Je werkgever hoeft het niet te weten. Het kan heel discreet.

Wil je er gebruik van maken neem dan contact met me op.

Koning Arthur en Theory U

/0 Reacties/in /door

Koning Arthur en Theory U

Laatst hoorde ik dat er een brug wordt gebouwd om de kasteelruïne van Koning Arthur makkelijker toegankelijker te maken. Er is namelijk een kloof die je door moet om bij de ruïne  te komen. Koning Arthur, hoe zat dat ook al weer? De ronde tafel ridders; Merlijn de tovenaar; Jonkvrouwen om wie gevochten werd; Excalibur, het zwaard dat vast zat in een rots,… en de bekendste ridder in de verhalen: Parcival. Op de een of andere manier vond ik het beeld van een kloof wel passend. Ik ben er nog nooit geweest maar een kleine internetresearch leverde mooie plaatjes op. Er is een flinke kloof die je door moet. Mijn fantasie ging veder: hoe zou dat vroeger zijn geweest? Ridders moesten haast wel te voet gaan want ik zag geen paadjes die je op een paard de rots af en vervolgens aan de andere kant weer omhoog kan gaan. Je moet er echt moeite voor doen. 

Het kasteel heet Tintagel en volgens de mythen was het kasteel de zetel van Koning Arthur en de ronde tafel ridders. Een ridderburcht. Koning Arthur associeerde ik altijd met levenswijsheid. Nobele ridders die door schade en schande wijs waren geworden en als beloning voor hun opgedane levenswijsheid als gelijke mochten aanzitten bij Koning Arthur. De burcht ligt op een rotseiland, slechts met een kleine landengte verbonden met de rest van Engeland. Beide zijden van de engte hebben steile hellingen. Een diep ravijn, een grote kloof. Dat beeld van een diepe kloof als toegang tot de burcht past daarom goed bij het verhaal: De ridders moesten letterlijk door een diep dal, een kloof, om de burcht van Koning Arthur te betreden. Het idee van een brug, dat het makkelijker gaat worden, dat je recht kan oversteken, dat je geen moeite hoeft te doen om beloond te worden, … Beeld en werkelijkheid.

“Men ziet grote dingen vanuit het dal; slechts kleine dingen vanaf de top.” Gilbert Keith Chesterton

Parcival is wel de bekendste ridder in de verhalen rond Koning Arthur. In het verhaal ontmoet hij de visserkoning en de heilige graal maar dat gaat niet zonder dat hij persoonlijk door een diep dal gaat. Het verhaal is een zoektocht naar de zin van het leven. Het gaat over waarnemen, zien en dan de juiste vraag stellen. Vanuit authentieke, echte betrokkenheid. Een ontwikkelingsweg naar liefde en wijsheid. En bij die zoektocht, bij die reis horen vele beproevingen en mislukkingen. De juiste vraag stellen is een gevolg van de reis. Een pure vraag zonder belang, zonder dat je weet wat het oplevert. En dat ziet er vaak anders uit dan waarnaar je op zoek was. En vaak herken je het daardoor ook niet. Net als Parcival ook eerst niet doorhad hoe de graal eruit zag toen hij de visserkoning ontmoette. Pas in de reactie van de ander herken je dat je de juiste vraag hebt gesteld. Je hebt gezien wat geopenbaard wil worden. Je bent afgedaald en in het duister heb je weer de weg omhoog gevonden. Je hebt je plek aan de ronde tafel verdiend.

Mythen en sagen zijn vervangen door moderne theoriën. We gebruiken nu ‘Theory U’ om ons door het dal te begeleiden. ‘Theory U’ is een boek van Otto Scharmer waarin hij organisatieverandering koppelt aan persoonlijke transformatie. De letter U verbeeldt het dal of de kloof. De ene kant van de U staat voor de weg naar binnen. Waar-nemen zonder moeten, zonder oordeel, gewoon hier en nu en voelen wat er in je gebeurt. Op het diepste punt van de U gaat het echt over jou. Wat verandert er als je het voelen toestaat? Kan je dat gevoel bij je blijven dragen als je naar de weg omhoog kijkt? Dat is de andere zijde van de U. Wat wil zich openbaren? Parcival voelde een groot mededogen om uiteindelijk de gewonde visserkoning naar zijn leed te vragen en daardoor werd de Heilige Graal geopenbaard. Wat is jouw vraag onder in de U, op het diepste punt van het dal? Door de vraag te stellen, door erover in gesprek te gaan breng je het in de wereld, daardoor laat je het steeds meer vorm krijgen.

“Je moet leren rustig genoeg te zijn om het geluid van het waarachtige in jezelf te kunnen horen, zodat je het ook in anderen kunt waarnemen.” Marian Wright Edelman

Waarnemen en zien wat zich wil openbaren. Soms is het makkelijker om direct te handelen. Van de ene kant van de U gewoon oversteken, een brug bouwen naar de andere kant van de U; en doorgaan! Heel menselijk. En soms ook nodig en nuttig. Naarmate ik me verdiepte in kasteel Tintagel ontdekte ik dat die kloof er niet altijd geweest was. De landengte was ooit hoger en is onder invloed van zee en wind lang geleden ingestort waardoor er een kloof is ontstaan. Mijn beeld klopte niet meer. Eigenlijk wordt nu met moderne middelen een oude situatie hersteld.

Maar toch, tegenwoordig hebben we zoveel technische hulpmiddelen dat we soms vergeten wezenlijke vragen te stellen. Het zijn de vragen die zich steeds opnieuw aandienen die een afdaling naar het dal verdienen. Vragen die elke keer een andere gedaante aannemen. Hetgeen geopenbaard wil worden blijft op die manier op de deur kloppen. Gewoonten, angst en oordelen houden de vraag in stand. Een familie- of organisatie opstelling, afhankelijk van de vraag, kan dan behulpzaam zijn om de vraag zichtbaar te maken.

Geef je de voorkeur aan de weg naar binnen en de zoektocht naar wat zich wil openbaren dan help ik je graag.

verder@gerardvanrijnsoever.nl 0623-550670

bron foto’s:

bovenste foto

onderste foto

loopbaanangst

/0 Reacties/in /door

ja maar …

Loopbaanangst? ACT!

Weg willen bij je werk maar niet durven. Want wat dan? Een stemmetje in je hoofd die je van alles toefluistert en elke zin begint met ‘ja maar …. ‘. Schrale troost: je bent niet alleen. Vraag het maar aan mensen die de stap wel hebben gezet. Ook zij kwamen vrienden, buren, familie tegen die allemaal op de een of andere manier zeiden: ‘ik zou ook wel willen stoppen met mijn werk maar…..’.

Zo ook Lisa*. We hebben afgesproken op het centraal station in Utrecht bij een koffiebarretje. We bestellen wat te drinken en vinden een rustige plek voor een gesprek. Het suddert al langer en daarom heeft ze toch maar eens een afspraak gemaakt met een loopbaancoach. Dat is toch wel een drempel. Ze steekt van wal en in het gesprek blijkt dat ze in haar huidige werk veel dingen ziet die anders en beter kunnen. Maar ook dat het werk niet past bij haar capaciteiten, ze kan meer. Gaande weg het gesprek komen we een laagje dieper en blijkt dat er een oude angst is om acties concreet te maken. Ze blijft liever in haar veilige cocon zitten en bedenkt daar de stappenplannen.

“En toen kwam de dag dat het risico om opgevouwen in de knop te blijven zitten groter was dan het risico om te bloeien.” Anaïs Nin

Ze komt niet tot bloei op haar werk én er is angst om uit haar cocon te komen. Als we het over die angst hebben is er bijna direct een reactie zichtbaar. Ze vlucht naar het denken, een stappenplan maken. Dat is veilig, dat kent ze; Er zit een verhaal van vroeger aan vast. Wat er gebeurt is dat een actuele ervaring fuseert met dit oude verhaal. Daarop volgt als vanzelf oud gedrag terwijl het oude verhaal in de loop der jaren helemaal uit het zicht is verdwenen.

Lisa wil graag tot bloei komen. Maar er is die angst die met een elastiek vast zit aan haar verleden. Het belet haar om van haar plek te komen, om uit haar cocon te klimmen. Zij vlucht naar een grondige analyse en ik twijfel er niet aan dat haar analyse hout snijdt. Met haar jarenlange ervaring is zij daar goed in geworden. Het is een tegen wil en dank ontwikkelt talent. Maar hoe maak je dat tastbaar?

De route van persoonlijke ontwikkeling gaat, min of meer, via angst. Uit je comfort zone stappen. Een drempel over, een stap zetten om iets te gaan doen wat je niet eerder hebt gedaan. Kan je het aan om de spanning van het elastiek te voelen? Lisa heeft nu een eerste moedige stap buiten haar cocon gezet door deze afspraak te maken. Maar nu verder. Ik geef haar een oefening mee uit ACT, Acceptance and Commitment Therapy. De gedachten die haar tegenhouden zijn ook maar gedachten. Een mens heeft duizenden gedachten per dag. Onze bovenkamer is nooit stil. Maar jij bent de baas over je gedachten toch? Waar de gedachte eerst fuseert met een oude emotie is het recept simpel: we gaan de fusie weer ongedaan maken; we gaan defuseren.

Een leuke oefening daarbij is om die gedachte een naam te geven. Ikzelf heb bijvoorbeeld Bob (van ‘Bob de manager’, een column uit het tijdschrift MT.) en elke keer als ik weer een belemmerende gedachte heb dan kan ik Bob welkom heten: ‘Hee Bob ben jij er ook weer? Probeer je weer grip op de situatie te krijgen?’ Je zult zien dat angst voeding wordt om er anders mee om te gaan. Het kan zelfs een uitdaging worden om ‘Bob’ te slim af te zijn. Hij gaat je maatje worden. Niemand kent hem beter dan jij. Je zou hem aan anderen kunnen voorstellen. Probeer maar eens. Succes!

Eens verder praten over loopbaanangst? Neem contact op: 0623550670 of verder@gerardvanrijnsoever.nl.

www.kijkverder.support

* Lisa is niet zijn/haar echte naam.